بازار متشکل ارزی چیست وعملکرد آن به چه صورت است؟ (بخش اول)

پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۸

بازار متشکل ارزی، راهکارجدید بانک مرکزی به همراه سامانه هایی مانند نیما و سنا برای کنترل قیمت دلار و نرخ ارز می باشد که بنا برا آن است بازیگران آن فقط صرافی های مجاز، بانک ها باشند تا یک ساختار منظم طبق بازار آزاد برای کشف قیمت دلار و بقیه ارزها ایجاد شود. 


بازار متشکل ارزی چیست؟همۀ این ویژگی ها باعث می‌شوند فکر کنیم اگر این طرح به آن شکل که بر روی کاغذ نوشته شده است عملی شود، بتواند کمک بسیار خوبی در جهت ایجاد تعادل در بازار ارز باشد، اما رابطه های این بازار با بقیه قسمت های بازار ارز و همچنین سیاست های دولت مانند دلار ۴۲۰۰ تومانی، هنوز مبهم است.

پایان سال گذشته بود که شورای پول و اعتبار برای نظم و ترتیب دادن در معاملات اسکناس ارز در بازار ، تشکیل بازار متشکل ارزی را در 1264مین جلسه تصویب کرد. 
طبق این مصوبه قرار شد این بازار برای ساماندهی و توسعه بازار شفاف، عدلانه و مفید تشکیل شود تا ارزها در آن بشکل نقد، مطابق مقررات این مصوبه و سایر مقررات مرتبط با آن در بستر الکترونیکی معامله شوند.

 این بازار یک شرکت خصوصی بوده و تشکیل شده از کانون صرافی ها، کانون بانک‌های دولتی، کانون بانک‌های خصوصی و فرابورس و با نظارت بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد و این بانک با بررسی فعالیت‌ها در صورت لزوم برای ایجاد تعادل در بازار دخالت می‌کند و نظارت بانک مرکزی بر این بازار به شکل سیستماتیک و غیر مستقیم خواهد بود. 

مدل کلی بازار به صورتی طراحی شده است که در بخش اول، معامله های نقدی ارز راه اندازی و سایر روش‌های معامله هیا ارزی در مرحله های بعد گسترش می‌یابد.
 بازار کارگزار محور بوده و عملیات مدیریت بازار به وسیلۀ تشکیل خود انجام شده و بر اساس دستور العمل‌های تصویب بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد.

همچنین سیستم سفارشات و معاملات مبتنی بر سفارش خواهد بود و یکی از پیش نیازهای حضور در این بازار ارائه حساب ارزی و ریالی به بانک مرکزی و اعطای مجوز برای برداشت از این حساب‌ها با هدف انجام معاملات ارزی است.
بانک مرکزی در این بازار نقش اصلی را دارد که طبق وظایف سیاست‌گذاری خود می‌تواند موقعیت خرید و فروش بگیرد.

 نرخ‌گذاری در این بازار به این شکل انجام می شود که سیستم، پیشنهادهای عرضه از سوی فروشندگان را از کمترین قیمت به بیشترین و پیشنهادهای خرید را از بیشترین قیمت به کمترین می‌چیند سپس مظنه‌ها به وسیلۀ سیستم به یکدیگر مرتبط و با اولین معامله، قیمت ابتدای روز کشف خواهد شد. این روند معاملاتی دقیقا طبق سایر معاملات بورسی انجام خواهد شد.

عدم جایگزینی بازار متشکل ارزی با سامانه نیما 

 قرار است در اول معامله ها ۲ یا 3 نوع ارز اصلی (دلار، یورو و درهم) شروع شود، اما به آرامی سایر ارزها سرعت یابد. زمان معامله ها این بازار از ساعت ۱۰ صبح شروع شده و تا پایان ساعت کاری بانک‌ها ادامه پیدا میکند. 
قرار است که در پایان ساعت معامله ها، کار تسویه انجام شود و به این ترتیب تسویه معامله ها به روز آینده موکول نخواهد شد.

خرده فروشی ارز در بازار متشکل وجود نخواهد داشت!

 نحوه فعالیت این بازار به صورتی است که افراد حقیقی نمی‌توانند در بازار متشکل ارزی خرید و فروش کنند، این افراد برای تامین نیاز ارزی خود باید یه شکل گذشته به صرافی‌ها مراجعه کنند.
 تنها بانک‌ها و صرافی‌های مجاز قادر به دریافت کد و خرید و فروش در این بازار هستند و قرار است در بازار متشکل ارزی برای معاملات اسکناس و نقد انجام شود بر این اساس صادرکننده ها و دارنده های ارز می‌توانند از راه صرافی‌ها برای فروش، نرخ مورد نظر خود را در سامانه بازار متشکل ارزی ثبت کنند.

بازار متشکل ارزی چگونه عمل می کند؟بازار متشکل ارزی تهران، جایگزینی برای دبی و سلیمانیه 

در حال حاضر برای تعیین نرخ ارز، بیشتر توجه ها به سمت دبی امارات و سلیمانیه عراق است. به شکلی که این بازارها نقش اصلی را در تعیین قیمت دلار و سایر ارزها دارند. اما با آغاز به کار بازار متشکل ارزی، نرخ تعیین در ابتدای معامله ها این بازار به عنوان نرخ مرجع منتشر می گردد که قادر خواهد بود به آرامی بازارهای رقیب که خارج از کشور قرار دادند را به حاشیه ببرند.

نحوۀ تعیین نرخ ارز 

نرخ‌ها در بازار متشکل ارزی طبق عرضه و تقاضا تعیین خواهند شد و امری نخواهد بود. خریداران و فروشندگان با سیستمی مانند بورس، قبل از آغاز معامله ها، تقاضاهای خود را ثبت کرده و در آخر بر اساس نزدیک ترین قیمت، معاملات انجام می شود.
در حالی حاضر  پیشنهاد های گوناگونی برای دامنه نوسان روزانه نرخ ارز در این بازار مطرح شده که مهم‌ترین پیشنهاد دامنه نوسان ۵ تا ۱۰ درصدی است.

 با توجه به اینکه دستورالعمل این بازار هنوز نهایی نشده، احتمال تغییر دامنه نوسان اعلام شده وجود دارد. در صورت وقوع تحولات سیاسی و اقتصادی مهم که معمولا موجب افزایش یا کاهش شدید تقاضا برای ارز میگردد، امکان دارد که روند معاملۀ قفل شده و به قول فعال های اقتصادی، صف خرید و یا صف فروش شکل بگیرد.

 

 برای مقابله با این وضعیت، پیش‌بینی شده که با تصمیم هیات مدیره، دامنه نوسان افزایش یافته و با مشارکت بانک‌ها قفل معاملات باز شود.‌

تعیین سقف معاملات قرار است معاملات به شکل خرید و فروش بسته‌های حدود ۱۰۰ هزار تایی هر نوع ارزی انجام شود و در ابتدا سقف معامله ها محدود خواهد بود اما با گذشت زمان با تثبیت جایگاه این بازار، سقف معامله ها افزایش می‌یابد.
 امنیت معامله ها بازار متشکل  ارزی امنیت در معامله ها ارزی حرف اول را می‌زند و نگرانی‌هایی درباره راه‌اندازی این بازار وجود دارد، اما با ساز و کار تعبیه شده در این بازار، دیگر نگرانی در این باره وجود ندارد.

 همه خریداران و فروشندگان و بازیگران این بازار وظیفه دارند 2حساب ریالی و ارزی را به مدیریت بازار متشکل ارزی معرفی کنند. به محض اینکه سفارش‌ها ثبت شد، معادل ارزی و ریالی سفارش ثبت شده از حساب‌های طرفین مسدود می‌شود تا معاملات تسویه شود. ذکر این نکته ضروری است که، همه صرافی‌هایی که قصد ورود به بازار متشکل ارزی را دارند، باید با مدیریت این بازار، قراردادی را امضا کرده و اسناد مورد نیاز را ارایه کنند.

پیشنهاد می کنم در ادامه مقاله "موانع بازار متشکل ارزی چیست و از چه زمانی شروع به کار می کند؟ (بخش دوم)" را مطالعه کنید.

صرافی ارکان

نظرات کاربران

شما میتوانید نظر خود را در مورد این مطلب بیان کنید.

ایمیل شما منتشر نخواهد شد.
حروف بزرگ و کوچک یکسان است.