نرخ ارز ثابت به طور خلاصه یعنی حفظ ارزش پول یک کشور در محدوده مشخص و مورد نظر دولت میباشد.
اکثر کشور های در حال توسعه و توسعه یافتهی جهان از سال ۱۹۷۰ به این موضوع توجه ویژهای نشان داده و شروع به پیادهسازی آن کردند.
این سیستم نرخ ارز ثابت، مزایا و معایب مختلفی برای دولت ها و بانک مرکزی ها دارد.
مقاله مرتبط : نرخ ارز چیست؟
نرخ ارز ثابت برنامهای میباشد که به وسیلهی بانک ها و دولت ها مورد استفاده قرار گرفته تا نرخ ارز رسمی و ملی کشور را به نرخ ارز کشوری دیگر وابسته کند و یا اینکه قیمت ارز ملی کشور اثر متقابلی از قیمت طلا بگیرد.
هدف از پیاده سازی نرخ ارز ثابت در برنامه دولت ها و بانک های مرکزی، نگهداری نرخ ارز در یک محدوده مشخص می باشد.
نرخ ارز ثابت، باعث آرامش خاطر صادرکنندگان و واردکنندگان می باشد و همچنین برای دولت نرخ تورم پایین در بلند مدت را به ارمغان می آورد که نرخ سود را کاهش داده و باعث تقویت سرمایهگذاری و تجارت میشود.
بسیاری از کشورهای بزرگ صنعتی از نرخ ارز شناور استفاده میکنند که مبنای تعیین قیمت ارز، بازار ارز خارجی(فارکس) می باشد، این در حالیست که کشورهای در حال توسعه و همچنین توسعه یافته، استفاده از نظام ارزی ثابت را ترجبح میدهند.
کاربردی که سیستم نرخ ارز ثابت برای ملتهای در حال توسعه داشته، این است که این امکان را به آنها میدهد تا بتوانند سفته بازی کنند و از یک سیستم باثبات برخوردار باشند.
یک سیستم باثبات ارزی این امکان را به سرمایهگذاران، واردکنندگان و صادرکنندگان میدهد تا بدون نگرانی بتوانند در مورد تهدیدهای ارزی پیش روی خود آمادگی لازم را بدست آورند.
با این اوصاف، امکان تعدیل نرخ بهره را از بانک مرکزی سلب میکنند و مانع از رشد اقتصادی آن میشود.
یک نظام ارزی با نرخ ارز ثابت مانع از آن میشود که درصورت پرارزشی و یا کم ارزشی ارز کشور، امکان تعدیلات در بازار ارز صورت بگیرد و در صورت فشار مازاد به ارز بتواند مانع از نوسانات بشود.
در صورتی که یک نرخ ارز غیرواقعی بر بازار ارز حکم فرما شود، در نهایت یک دوگانگی قیمتی ایجاد میشود که شکاف قیمتی به وجود آمده، باعث میشود کنترل بازار ارز از دست بانک مرکزی خارج شود و منجر به کاهش دورهای نرخ ارز و کمبود در بازار ارز خارجی میشود.
این موضوع تاثیر به مراتب زیانآورتری نسبت به تعدیل دورهای در نظامهای با نرخ ارز شناور دارد.
براساس آمارها در سال ۲۰۱۸ کشور ایران با کاهش ۸ درصدی از ارزش پول ملی کشور در مقایسه با ارز دلار آمریکا، نرخ ارز دلار ۴۲۰۰ تومانی را تعیین کند که این نرخ ارز ثابت بین دو نرخ ارز ۶۰۰۰ تومانی معاملهگران و نرخ ارز ۳۷۰۰ تومانی رسمی کشور بوده است.
حال باید دید روند بانک مرکزی و دولت برای پیگیری نرخ ارز ثابت در ادامه چه تاثیراتی بر اقتصاد کشور ایران خواهد گذاشت و چگونه سیستم نرخ ارز ثابت باعث تعدیل بهره میگردد؟